In aanloop naar het 20 jaar bestaan in september 2017 van het bedrijf Compliance & Forensic Services Caribbean wordt ter gelegenheid daarvan een serie artikelen gepubliceerd waarin kennis gedeeld wordt met het publiek. De onderwerpen waaraan aandacht zal worden besteed, hebben te maken met aspecten waar iedereen in zijn dagelijks leven (privé of zakelijk) mee te maken kan krijgen. Iedere maand zal een artikel verschijnen op het terrein van compliance of forensisch onderzoek.
Compliance
Een bankrekening openen, een credit card aanvragen; door klanten wordt dit vaak als vervelend ervaren. Er worden veel vragen gesteld en er moet een reeks aan (persoonlijke) documenten aangeleverd worden. De redenen hiervoor zijn voor de meeste klanten niet duidelijk. Het heeft in ieder geval te maken met wat vaak ‘compliance’ wordt genoemd.
De Engelse term compliance is een algemene term die in de financiële en niet-financiële sector gebruikt wordt in verband met de naleving van wet- en regelgeving. In het bijzonder wordt deze term gebruikt met betrekking tot wet- en regelgeving gericht op in eerste instantie het voorkomen van witwassen. Na 2001 is daar ook de bestrijding van het financieren van terrorisme bijgekomen en de laatste jaren komen ook de terreinen integriteit en voorkomen van fraude daar nadrukkelijker bij.
Witwassen & Terrorismefinanciering
Witwassen is het plaatsen van geld verkregen door allerlei strafbare handelingen en de herkomst hiervan vervolgens trachten te verbergen om het geld te kunnen gebruiken alsof het legaal verkregen is.
Het ‘zwarte’ / criminele geld kan bijvoorbeeld afkomstig zijn van drugshandel, mensenhandel, corruptie of overvallen (atrako’s). De laatste jaren is steeds meer aandacht gekomen voor belastingfraude en -ontduiking en worden door justitie bij strafbare feiten ook standaard onderzoeken gedaan naar witwassen.
Bij terrorismefinanciering gaat het om het verstrekken of verzamelen van fondsen (van zowel legale als illegale herkomst) voor het plegen van een terroristisch misdrijf, of voor het ondersteunen van personen en/of organisaties die terroristische misdrijven plegen of willen plegen.
Ondanks dat witwassen en terrorisme financiering vaak in een adem worden genoemd, zijn er verschillen. Een belangrijk verschil is dat het witwassen altijd illegaal verkregen geld als startpunt heeft. Bij terrorismefinanciering maakt het niet uit of het geld legaal of illegaal verkregen is, de terroristische doeleinden maken de handelingen strafbaar.
De wet
Bij compliance spelen preventieve wet- en regelgeving een rol. De wetten zijn bedoeld om bescherming te bieden aan de lokale economieën tegen het gebruik en/of misbruik van instellingen bij witwassen van geld en terrorisme financiering. Ook om justitie te ondersteunen bij het doen van onderzoek. Op Aruba geldt in die zin de Landsverordening voorkoming en bestrijding witwassen en terrorismefinanciering (Lwtf). Op Curaçao is onder meer de Landsverordening Identificatie bij Dienstverlening (LID) en de Landsverordening Melding Ongebruikelijke Transacties (LvMOT) van kracht.
De wetten zijn van toepassing op zowel financiële dienstverleners als aangewezen niet-financiële dienstverleners. Dit betreft momenteel onder meer: (inter)nationale (hypotheek)banken, verzekeringsmaatschappijen en brokers, casino’s, trustkantoren, money transfer bedrijven, advocaten, accountants, fiscaal adviseurs, notarissen, autohandelaren en juweliers.
Informatie opvragen
Een gedeelte en belangrijke aspect van de Lwtf/LID/LvMOT is de verplichting voor instellingen om hun klanten te kennen door middel van een cliëntenonderzoek. Instellingen zijn verplicht om hun klanten te identificeren en de identiteit te verifiëren. Ook moet een instelling het doel en de beoogde aard van de zakelijke relatie kennen. Het is de bedoeling om na te trekken of een persoon echt degene is die hij/zij zegt te zijn en dat van bedrijven nagetrokken wordt dat ze echt bestaan en wie de feitelijke leiding heeft. Op basis van het profiel dat daarmee gemaakt wordt, kunnen in een later stadium eventueel oneigenlijk gebruik of te wel ongebruikelijke (afwijkende) transacties opgemerkt worden.
Het vergaren van informatie van klanten is niet alleen noodzakelijk voor compliance redenen maar is ook nuttig voor preventie, bijvoorbeeld om de klant te beschermen tegen (identiteits)fraude.
Om de identiteit van klanten te verifiëren worden bepaalde documenten opgevraagd. Bij natuurlijke personen wordt altijd een geldige legitimatiebewijs gevraagd. Dit kan een geldige identiteitsbewijs, rijbewijs of paspoort zijn. Hiernaast kan een bewijs van het woonadres van de klant gevraagd worden, een bevolkingsuittreksel of een document van een andere instantie waarbij het officiële woonadres vermeld wordt. Bijvoorbeeld de elektrarekening, een bankafschrift of een telefoonrekening.
Bij bedrijven moet naast het legitimatiebewijs van de betrokken personen, tussenpersonen en gemachtigden verschillende andere documenten opgevraagd worden. Gedurende de klantenrelatie kan de instelling aanvullende en/of up-to-date informatie aan de klant vragen.
Compliance cyclus
Voor de meeste mensen is het onderwerp compliance een ‘ver van mijn bed show’ maar eigenlijk speelt iedereen een rol in de compliance cyclus. De burger doet zijn deel door de gevraagde informatie aan te leveren. De instellingen voldoen op hun beurt aan de eisen van de wet- en regelgeving. De aangewezen toezichthouders controleren deze instellingen en worden vervolgens zelf gecontroleerd door internationale organisaties, waaronder bijvoorbeeld de Financial Action Task Force (FATF).
Het naleven van de wet- en regelgeving met betrekking tot witwassen en terrorisme financiering verkleint de kans op strafbare feiten en de gevolgen die ze kunnen hebben. Het is immers in het belang van iedereen om een stabiel en integer financieel stelsel te waarborgen en daarmee de internationale reputatie van ons land. De mogelijke gevolgen van non-compliance zullen in een volgend artikel uiteengezet worden.